Święty Stanisław ze Szczepanowa, urodzony około 1035-1040 roku, to postać o głębokim wpływie na historię Polski i Kościoła. Pochodził z rodziny rycerskiej, z rodu Turzynów. Jego ojcem był rycerz Wiesław, a matką Bogna. Młodość spędził w Szczepanowie, a edukację pobierał najpierw w szkole katedralnej w Krakowie pod okiem biskupa Arona, a potem za granicą, w Leodium lub Francji.
Po powrocie do Polski, około 1059 roku, został kanonikiem kapituły katedralnej w Krakowie, a po śmierci biskupa Lamberta w 1072 roku, za zgodą księcia Bolesława Szczodrego, objął stanowisko biskupa krakowskiego. Jako biskup wprowadzał reformy kościelne zarządzone przez papieża Grzegorza VII oraz wspierał budowę nowej katedry wawelskiej. Był również zaangażowany w działalność charytatywną i edukacyjną.
Konflikt z królem Bolesławem Szczodrym zakończył się tragicznie. Podczas wyprawy króla na Ruś Kijowską, która przedłużała się, majątki rycerskie zaczęły być przejmowane przez uzurpatorów, co doprowadziło do dezercji rycerzy. Po powrocie do Polski, Bolesław brutalnie rozprawił się z rycerzami i ich żonami, co spotkało się z ostrym sprzeciwem Stanisława. Biskup nałożył na króla klątwę, co według Galla Anonima, doprowadziło do skazania Stanisława na obcięcie członków i śmierć. Wincenty Kadłubek relacjonuje, że biskup został porwany podczas mszy i zabity, a jego ciało zbezczeszczone. Stanisław zginął 11 kwietnia 1079 roku w kościele na Skałce w Krakowie.
Po śmierci, Stanisław szybko stał się obiektem kultu. Jego relikwie przeniesiono do katedry krakowskiej w 1088 roku, a w 1253 roku został kanonizowany przez papieża Innocentego IV. W Polsce jego święto obchodzone jest 8 maja. Święty Stanisław jest patronem Polski, Krakowa, oraz wielu diecezji i miast. W 1979 roku Jan Paweł II nadał mu tytuł “patrona chrześcijańskiego ładu moralnego”. Jego kult jest silnie związany z narodową tożsamością i historią Polski.
